قدیمیترین اشارات مکتوب به زندگی روزمره در یونان باستان را میتوان در حماسههای هومر، یعنی در ایلیاد و ادیسه یافت. اگرچه این متون آثار اساطیری هستند، اما دانشمندان هلنیستی مدتها در این آثار به دنبال سرنخهایی درباره زندگی روزمره در یونان باستان بودهاند.
این حماسهها نشان میدهند که عصر هومری که از 1200 تا حدود 800 قبل از میلاد ادامه داشت، عصری بدون پول بوده است. هومر ارزش اشیا را نه به صورت سکه، بلکه گاو بیان میکند. به عنوان مثال، هر یک از منگولههای طلای سپر آتنا در ایلیاد به ارزش 100 گاو توصیف شده است. برنارد لاوم، مورخ اقتصادی آلمانی، معتقد است که اهمیت اقتصادی گاو به شیوههای قربانی کردن بازمیگردد.
در دوره کلاسیک بعدی، تجارت بسیار متفاوت بود. شهروندان دولتشهرهای یونان به جای گاو، خرید خود را با استفاده از سکههای ساخته شده از مواد ارزشمند و دارای مهر رسمی انجام میدادند. به عنوان ارز، سکهها بسیار کاربردیتر از حیوانات مزرعه بودند، در واقع آنقدر کاربردی بودند که به ایجاد صنایع کاملاً جدید دامن زدند و حتی ظهور (و سقوط) چندین ابرقدرت باستانی، بهویژه آتن را تسهیل کردند.
اگرچه یونانیان ممکن است اولین تمدنی در تاریخ نباشند که سکهها داشتند، اما جزو اولین کسانی بودند که از آن سکهها بهعنوان «پول» به معنای امروزی کلمه استفاده کردند: وسیلهای که بهعنوان ابزاری بادوام، قابل حمل و یکسان در جهت مبادله پذیرفته شده است.
سکههای یونانی بیش از ابزارهای بازرگانی، ساختارهای اجتماعی بودند که به طرز چشمگیری نحوه نگاه مردم به واقعیت و تعامل با آن را تغییر دادند و تجارت، سیاست و حتی فلسفه یونان باستان را تغییر دادند.
سکهها وارد دنیای یونان میشوند
برخی از اولین سکههای شناخته شده در لیدیا، پادشاهی عصر آهن که در آسیای صغیر بین جزایر یونان و امپراتوری ایران قرار داشت، یافت شد. قدمت این سکهها به سالهای 625 و 600 قبل از میلاد برمیگردد و از الکترم، آلیاژ طبیعی طلا، نقره، مس و سایر فلزات ساخته شدهاند. الکتوم که در نزد یونانیان به «طلای سفید» معروف بود، فراوان، با ارزش و بادوام بود: ویژگیهایی که این ماده را به منبعی عالی برای ساخت سکه بدل میکرد.
علت پیدایش این سکهها مشخص نیست. برخی از باستانشناسان حدس میزنند که اهالی لیدیا آنها را برای استفاده خود اختراع کردهاند. برخی دیگر معتقدند که آنها برای پرداخت به مزدوران یونانی تولید شدهاند. این دیدگاه با این واقعیت تأیید میشود که کوچکترین سکههای لیدیایی ارزشی معادل یک روز کار داشتند و برای پرداختهای کوچک مانند یک قرص نان مناسب نیستند. این قضیه همچنین توضیح میدهد که چگونه این اختراع در نهایت به یونان راه پیدا کرد.
اولین سکههای یونانی شناختهشده در جزیره ایجنا در سواحل آتن ردیابی شدند. قدمت آنها به 600 سال قبل از میلاد میرسد که نشان میدهد اختراع لیدیا به سرعت گسترش یافت. مانند همتایان لیدیایی خود، سکههای ایجنا در ابتدا از الکتروم ساخته میشدند و به اندازهای ارزشمند بودند که برای معاملات روزمره مورد استفاده قرار میگرفتند. سکههای یونانی معمولاً نماد محل تولیدشان را داشتند. سکههایی که اهل ایجنا بودند با تصویر یک لاک پشت دریایی پوشانده شدند.
سکهشناس برجسته کالین ام. کرای در کتاب «سکههای باستانی و کلاسیک یونانی» اهداف مختلفی از سکهها از جمله جمعآوری حقوق بندری، جریمهها و مالیاتها را مورد بحث قرار میدهد. خواننده ناظر متوجه روندی خواهد شد: قبل از اینکه سکه برای تجارت بین شهروندان استفاده شود، برای پرداخت به دولت استفاده میشد.
تبدیل سکه به پول
اگرچه یونانیها سکه را اختراع نکردند، اما پول را به شکلی که امروز میشناسیم بنا نهادند. این، حداقل، بحث اصلی کتاب «اختراع سکه و پولیسازی یونان باستان» توسط استاد مطالعات کلاسیک دیوید شاپس است. شاپس میگوید برای اینکه پول، پول در نظر گرفته شود، باید منحصراً قابلقبول باشد. این مسئله برای خاور نزدیک باستان، جایی که گاو و غلات به عنوان پرداخت در کنار سکههای ضرب شده عمل میکردند، صادق نبود.
هنگامی که سکهها در دولتشهرهای یونان معرفی شدند، به سرعت به تنها روش پرداخت قابل دوام بدل شدند. برخلاف بهاصطلاح «پول اولیه» که در آسیای صغیر مورد استفاده قرار میگرفت، سکههای یونانی نیز ارزشی بیش از ارزش ذاتی خود داشتند. برای ما، جامعهای که از پول فیات یا همان بیپشتوانه ساخته شده از کاغذ استفاده میکند، این چیز خاصی نیست. با این حال، در دوران باستان، این شاهکار کمی نبود، چراکه چنین ارزش اضافی صرفاً مبتنی بر قدرت و اعتماد به نهادهای دولتی بود.
این را نیز نباید از یاد برد که سکههای یونان باستان اهمیت معنایی پیدا کردند که پول اولیه هرگز آن را نداشت. یونانیها به خوبی آگاه بودند که پول به آنها اجازه میدهد همه چیز را در قالب یک واحد استاندارد بیان کنند و رابطه بین اشیا را دوباره ترسیم کنند.
ضرب سکه و زندگی روزمره در یونان باستان
اختراع پول زندگی در یونان باستان را متحول کرد. سکه پرداخت دستمزد و همچنین گرفتن وام را آسانتر میکرد، کارآفرینی را امکانپذیر میکرد و مشاغل جدیدی مانند صرافیها و سوفسطاییها را به وجود میآورد: مثلا فیلسوفانی که تخصص سخنوری خود را در ازای پول نقد ارائه میکردند. دنیای باستان بیش از هر زمان دیگری به هم متصل شد، زیرا ضرب سکه باعث تحریک تجارت بین دولت شهرهای یونان و خارج از کشور شد.
موضوع ضرب سکه حتی در مشهورترین گفتمان فلسفی یونان نیز مطرح شده است. ارسطو در اخلاق نیکوماخوس از سکه برای نشان دادن تمایز بین امر طبیعی و مصنوعی استفاده میکند. این فیلسوف، سکه ها را به عنوان یک «تقلب محض» میشناسد و بیان میکند که «تغییر و بیفایده ساختن آن در اختیار ماست». در عین حال، او سکه را به عنوان ابزاری میشناسد که به ما امکان میدهد جامعه را با هدف دستیابی به عدالت و هماهنگی راحتتر سازماندهی کنیم.
این مقاله ترجمه گزیدهای است از منبع زیر:
https://bigthink.com/sponsored/money-in-ancient-greece/
نظر شما